Muzeum C.R.Jakobsona w Kurgja

Pani Bronislawa Kononowa przekazala redakcji NP list z opisem niezwykle interesujacej wycieczki po Ziemi Parnawskiej, w której wzieli udzial starsi czlonkowie Zwiazku.

Pani Bronislawa pisze:

Celem naszej wycieczki bylo Muzeum Carla Roberta Jakobsona w Kurgja, polozonego niedaleko miasteczka Vändra, w srodkowo-zachodniej Estonii. Muzeum to stanowi tzw. "modelowe gospodarstwo", które Jakobson zalozyl w 1874 roku dla dania przykladu okolicznemu chlopstwu. C. R. Jakobson (1841-1882) pochodzil z zasluzonej dla kultury estonskiej rodziny inteligenckiej. Jego ojciec Adam byl miedzy innymi znanym kompozytorem i dzialaczem muzycznym. Propagowal na wsi muzyke chóralna i orkiestrowa. Mlodszy brat Carla, grafik Edouard Magnus byl prekursorem estonskiego drzeworytnictwa i ilustracji ksiazkowej. Sam Carl Robert byl z zawodu znawca jezyka i literatury niemieckiej i nauczycielem gimnazjalnym wyzszego stopnia w Petersburgu. Powrócil jednak do Estonii, aby dzialal jako spolecznik-pozytywista, dziennikarz i wydawca, pedagog, poeta, prozaik, tlumacz i pedagog. Na lamach prasy walczyl z ciemnota i zacofaniem, dzialal na rzecz postepu na wsi. Byl wspólzalozycielem oraz wybitnym dzialaczem wielu zwiazków i organizacji spoleczno-kulturalnych. Wydal on wiele podreczników, napisanych w pieknym, wspólczesnym jezyku estonskim i to poczawszy od elementarza poprzez geografie, czytanki dla dobrze wychowanych panien, spiewniki i zbiory nut oraz pierwsze podreczniki rolnictwa w jezyku estonskim (miedzy innymi bardzo konkretne poradniki na temat: jak i na czym estonski rolnik moze dojsc do znacznej zamoznosci). Cieszyl sie powszechnym szacunkiem i miloscia estonskich posiadaczy i pracowników rolnych za propagowanie postepowego prowadzenia gospodarstw rolnych, opartego na zasadach naukowych. Jakobson nie ograniczal sie wylacznie do teorii, propagowane przez siebie idee wprowadzal w zycie i ilustrowal wlasnym przykladem. Dlatego wlasnie nabyl okolo 85 ha ziemi w gminie Vändra nad rzeka Parnawa i zalozyl tam swoje "modelowe gospodarstwo". Caly obszar tego gospodarstwa znajduje sie dzis pod ochrona panstwa. Wszystkie jego urzadzenia funkcjonuja nadal na zasadach propagowanych kiedys przez Jakobsona. W muzeum znajduje sie okolo 7500 eksponatów. Mielismy okazje zwiedzic nastepujace obiekty: piekny, obszerny dom mieszkalny, laznie z czescia uzyteczna i mieszkalna, mlyn i tartak wodny na rzece Parnawie, budynki gospodarcze i pomocnicze, gdzie w stajni, oborze i kurnikach hodowane bylo i jest nadal wylacznie bydlo, konie, owce i drób ras estonskich (np.: plowe bezrogie krowy, bialoglowe owce, koniki Tori), ogród, laki i pola uprawne (uprawiane ekologicznie wedlug dawnego systemu dziesieciopolówki), oddalony o 1,5 km cmentarz rodzinny Jakobsonów, gdzie pochowany jest równiez Carl Robert. Nad jego grobem stoi pomnik - dzielo znanego estonskiego rzezbiarza Jaana Koorta.

Pani Bronislawa donosi równiez, iz po drodze wycieczkowicze odwiedzili i inne miejscowosci, miedzy innymi Paide i Suure Jaani. Odbyl sie równiez wesoly piknik na lonie przyrody. Uczestnicy wycieczki pragna serdecznie podziekowac pani Zofii Tiits - organizatorce i przewodniczce tej ciekawej wyprawy oraz Ambasadzie za umozliwienie transportu.

A my od siebie dodajmy, ze zwiedzenie Muzeum Carla Roberta Jakobsona w Kurgja powinien miec za punkt honoru kazdy mieszkaniec Estonii. Walory i zaslugi tego niezwyklego czlowieka najwlasciwiej ocenil Estonski Bank Narodowy, umieszczajac jego podobizne na najwiekszym swym banknocie o nominale pieciuset koron. Jest zatem Jakobson równie drogi nam wszystkim bez wzgledu na narodowosc.